Eén lange tafel, drie Italiaanse gerechten, zes verschillende adviesbureaus en elf jonge adviseurs. Dat was de setting die de ‘jonge honden’ van ons kantoor creëerden om in gesprek te gaan over het adviesvak. Dit jaar schoven adviseurs van Accenture, Critical Minds, De Transformatie Groep, Energyprofs en SeederDeBoer aan om hun ervaringen uit te wisselen.

Het Jonge Honden Diner is een jaarlijks terugkerend evenement van ons kantoor. De aanwezigen van deze editie zijn dagelijks bezig met organisatieverandering in hun werk als extern adviseur. Eén tot vier jaar geleden stonden zij allemaal voor dezelfde vraag: ‘waar ga ik starten?’ Een lastige vraag omdat ze op dat moment uit een legio mogelijkheden konden kiezen. De keuze voor het adviesvak zorgt voor een eerste selectie in die mogelijkheden. De keuze om aan de slag te gaan binnen verandermanagement voor een tweede. Deze common ground zorgde voor levendige gesprekken over de ervaren overeenkomsten en verschillen binnen het vak.

Hoewel iedereen aan tafel dagelijks werkt aan organisatieverandering, blijkt al snel hoe divers de werkzaamheden en ervaringen zijn. Zo doen de jonge adviseurs ervaring op binnen één specifieke sector of bedienen ze verschillende sectoren. Sommigen worden opgeleid in één expertisegebied, anderen in meerdere. Daarnaast werken ze of voor een langere periode voor dezelfde opdrachtgever of hebben ze meerdere opdrachten tegelijkertijd. Dit zijn ingrediënten voor een mooi gesprek.

Aan de slag als adviseur?

‘Waarom hebben jullie gekozen voor het adviesvak?’ Deze vraag riep veel antwoorden op. Waar dit voor de één een minder bewuste keuze was, is de ander zeer weloverwogen het adviesvak ingegaan. Het werken aan betere organisaties en de kans om op een hoog tempo veel te leren, gelden als belangrijke redenen. Je komt immers in een relatief korte periode met verschillende type organisaties en vraagstukken in aanraking. Hierdoor bevinden de adviseurs zich telkens in wisselende omgevingen en moeten zij zich constant aanpassen aan deze omgevingen. Dit is uitdagend maar ook verfrissend. De overweging om aan de slag te gaan binnen verandermanagement is minder eenduidig, ook omdat hier binnen de aanwezige adviesbureaus op verschillende wijze invulling aan wordt gegeven. Een duidelijke overeenkomst is de uitdaging om mensen bij elkaar te brengen en beter te laten samenwerken. Vooral de combinatie van de ‘harde kant’ – zoals strategievorming en organisatiestructuren – en de ‘zachte kant’- zoals gedrag en samenwerking – is hierin voor de meeste adviseurs een belangrijke overweging, al verschilt het accent (‘hard’ of ‘zacht’) per kantoor.

Verandermanagement in verschillende vormen

Als het gaat om de inhoud van het werk wordt snel duidelijk dat de adviesbureaus het vak verandermanagement vanuit zeer verschillende invalshoeken benaderen. Zo richt een adviesbureau zich specifiek op het stimuleren van onderling vertrouwen en veiligheid tussen medewerkers om zo verandering te realiseren. Andere bureaus werken vanuit de lean methodiek om verandering te bewerkstelligen en gebruiken nieuwe technologieën en digitalisering als basis voor organisatietransformatie. Tot slot ziet ons kantoor het stellen van een scherpe diagnose als startpunt van een succesvolle verandering en voegt vervolgens waarde toe vanuit verschillende expertisegebieden zoals strategie en gedrag en cultuur. Conclusie: verandermanagement kent verschillende vormen en accenten.

Verschillende leerervaringen

Door de diverse invalshoeken vervullen de jonge adviseurs verschillende rollen bij opdrachtgevers en zijn ze werkzaam op verschillende niveaus binnen de organisatie. Waar de een werkzaam is op het niveau van de raad van bestuur of directie van een grote bank, staat de ander in nauw contact met de teams op de vloer van een asfaltproducent en maakt gedurende de opdracht onderdeel uit van één van deze teams. Hierdoor ervaren de adviseurs heel diverse dynamieken, belangen en omgangsvormen.

Met je voeten in de klei staan bij een scheepswerf en het begeleiden van teams bij de implementatie van de gewenste verandering of het begeleiden van de directie van een Amsterdamse corporate in de fase van strategie- en planvorming. Dit zegt iets over de inhoudelijke verschillen, maar heeft ook invloed op de mate van zelfstandigheid en de manier waarop je leert. Sommige jonge adviseurs voeren vanaf de eerste dag zelfstandig opdrachten uit en zijn zelf verantwoordelijk voor het eindresultaat. Je leert razendsnel om je eigen projecten te managen en ontwikkelt een eigen stijl. Keerzijde hiervan is dat je soms twijfelt over je aanpak en je de behoefte hebt om te sparren met meer ervaren adviseurs. Bij grotere, complexe verandertrajecten werken de jonge adviseurs samen met ervaren collega’s. Het is voor de jonge adviseurs soms nog best lastig om het geheel te overzien. Je hebt de mogelijkheid om te sparren, je leert on the job en vult hierdoor je ‘rugzak’ met inhoudelijke en procesmatige kennis. Keerzijde is dat je als jonge adviseur minder ruimte ervaart om het zelf te bepalen.

Gluren bij de buren

De vele verschillen die boven water komen, doen de adviseurs iets belangrijks beseffen. Tijdens je zoektocht naar een eerste baan kom je enigszins ‘toevallig’ terecht bij een bepaald bureau, en word je dus ook gevormd door de visie en werkwijze van dit bureau. Dat wordt in een bepaalde mate jouw werkelijkheid. De elf adviseurs zien het samenbrengen van deze verschillende werkelijkheden en het opmerken van de overeenkomsten- en verschillen in visies en werkwijzen als een mooie opbrengst van deze avond.

Ondanks de verschillen tussen de adviesbureaus, opdrachtgevers, verandertrajecten en de rol van de adviseurs, delen alle adviseurs de mooie aspecten van het vak. Maar óók bijbehorende uitdagingen. Het kan bijvoorbeeld nog behoorlijk lastig zijn hoe om te gaan met weerstand tijdens organisatieverandering. Dit werd aan het eind van de avond mooi geïllustreerd door een van de adviseurs. Toen iedereen genoot van het dessert en de inhoudelijke gesprekken langzaam overgingen op meer ‘luchtige’ onderwerpen, werd opgemerkt: ‘Om nog terug te komen op datgene wat mij verrast heeft over het adviesvak… je zou toch verwachten dat mensen wíllen veranderen?’

Datum: donderdag 13 februari 2020

De auteurs Judith Stuijt, Roos Veneman en Maxime van Winden zijn allen consultants bij TEN HAVE Change Management. Zij bedanken de volgende personen voor hun bijdrage aan de totstandkoming van dit artikel: Laura Brink (Critical Minds), Meike Broenink (Critical Minds), Bas Gerrits (Accenture), Liselotte van Heugten (Energyprofs), Lukas Huyskes (Energyprofs), Bas van der Kolk (SeederDeBoer), Amanga Mane (De Transformatie Groep) en Mark Theloesen (SeederDeBoer).